Η Ελλάδα κατέχει θλιβερή πρωτιά όσον αφορά στην παιδική παχυσαρκία μιας και το 41,2% των Ελληνόπουλων είναι παχύσαρκα και υπέρβαρα. Συγκεκριμένα, το 29,9% των αγοριών και το 29,2% των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα ενώ το ποσοστό παχύσαρκων αγοριών και κοριτσιών βρέθηκε στο 12,9% και 10,6% αντίστοιχα. Η αδυναμία ρύθμισης του σωματικού βάρους συνδέεται συχνά με την κακή διατροφή και την έλλειψη σωματικής άσκησης. Μάλιστα, η παχυσαρκία, όταν συνοδεύεται από χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας (άσκηση) και κακή φυσική κατάσταση μπορεί να αποτελέσει απειλή για την υγεία των παιδιών. Φαίνεται ότι 1 στα 2 παιδιά δεν πληροί τις διεθνείς συστάσεις για σωματική δραστηριότητα που είναι τουλάχιστον 60 λεπτά ημερησίως κάποιου είδους άσκηση ή παιχνίδι. Αυτό άλλωστε συνάδει με το γεγονός ότι μόνο το 45% των παιδιών παίζει εκτός σπιτιού, έστω και λίγο κάθε μέρα. Στον αντίποδα, το 90% των παιδιών βλέπει τηλεόραση συχνά ή κάθε μέρα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.
Το ζητούμενο είναι τι μπορεί να κάνει κανείς για να προασπίσει την υγεία των παιδιών του, αφού είναι γνωστό ότι η διατροφή στην παιδική ηλικία και η παχυσαρκία εμπλέκονται στη μετέπειτα εκδήλωση διάφορων νοσημάτων. Κατ΄ αρχάς, θα πρέπει ο γονέας από πολύ μικρή ηλικία να γαλουχεί το παιδί του έτσι ώστε να συνειδητοποιεί από μόνο του τι τρώει. Αυτή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία και κάθε παιδί χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση. Σε γενικές γραμμές, για να μάθουμε τα παιδιά μας να τρώνε σωστά, θα πρέπει:
- Να τα ενθαρρύνουμε να τρώνε αργά και να σταματούν μόλις αισθανθούν πληρότητα στο στομάχι.
- Δεν είναι σωστό να πιέζουμε τα παιδιά να τρώνε όλο το φαγητό τους, εάν τα ίδια δεν το επιθυμούν, ακόμα κι αν το παιδί είναι σε ειδικό πρόγραμμα διατροφής.
- Πρέπει να τα διδάξουμε να επιλέγουν τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά και να καταναλώνουν την κατάλληλη ποσότητα από το εκάστοτε φαγητό.
- Τα παιδιά πρέπει να μάθουν επίσης να τρώνε πρωϊνό. Έρευνες έχουν δείξει ότι η πνευματική απόδοση των παιδιών στο σχολείο είναι υψηλότερη όταν καταναλώνουν πρωινό.
- Τρόφιμα που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στα παιδιά, όπως οι τηγανητές πατάτες και τα παγωτά, δεν θα πρέπει να αποκλείονται από τη διατροφή τους. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, μπορεί να κάνει τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τα φρούτα και τα λαχανικά σαν εχθρό τους και να αποζητούν ακόμα περισσότερο τις λιπαρές τροφές. Ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά αντιδρούν στις απαγορεύσεις με αρνητικό τρόπο.
- Τέλος, οι γονείς δεν θα πρέπει να καταφεύγουν σε ακρότητες και υπερβολικούς περιορισμούς, διότι μπορεί να προκληθούν ανεπάρκειες και να μειωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης στα παιδιά, ενώ παράλληλα μπορεί να εμφανισθούν διαταραχές στη διατροφική συμπεριφορά, όπως είναι η βουλιμία ή η ανορεξία.
Σε παχύσαρκα παιδιά η παρέμβαση με δίαιτα εξαρτάται από την ηλικία, το σωματικό βάρος και τη συναίνεση του παιδιού. Έτσι, σε παιδιά 0-2 ετών δεν κάνουμε καμία παρέμβαση, σε παιδιά 2-5 ετών που είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα στόχος είναι η διατήρηση του σωματικού βάρους, σε παιδιά 6-11 ετών αν είναι υπέρβαρα κάνουμε διατροφική συμβουλευτική ενώ αν είναι παχύσαρκα εφαρμόζουμε διατροφή με στόχο τη μείωση του βάρους με μέγιστο ρυθμό 0,5-1 κιλό ανα εβδομάδα, ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά 12-18 αν είναι υπέρβαρα εφαρμόζουμε διατροφή με στόχο τη μείωση του βάρους αργά και σταθερά (0,5-1 κιλό ανα εβδομάδα) ενώ αν είναι παχύσαρκα εφαρμόζουμε διατροφή με στόχο τη μείωση του βάρους με μέγιστο ρυθμό 1 κιλό ανά εβδομάδα.
| Παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση παχυσαρκίας |
| Διατροφή |
| Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας |
| Φτώχεια |
| Εγκατάλειψη |
| Παραμέληση |
| Χειρισμός παχυσαρκου παιδιού |
| Συναίνεση παιδιού |
| Υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον (γονέας, γιαγιά, παππούς) |
| Διαιτολογική υποστήριξη |
| Ρόλος Διαιτολόγου |
| Έμφαση στη βελτίωση της διατροφική συμπεριφοράς και όχι στην απώλεια βάρους |
| Διαιτολόγιο με πολλές επιλογές και λιχουδιές |
| Ρόλος Γονέα |
| Διδασκαλία παιδιού για συνειδητή επιλογή τροφίμων |
| Μέριμνα για λήψη πρωινού |
| Όχι αποκλεισμός τροφίμων από τη διατροφή του παιδιού |
| Όχι ακρότητες και υπερβολικοί περιορισμοί |