Κατά τη διάρκεια των γιορτών η διατροφή μας διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με την καθημερινή διατροφική πρόσληψη και μάλιστα εμπλουτίζεται με διάφορα κρεατικά και εδέσματα τα οποία μπορεί μεταξύ άλλων να αυξήσουν μία ουσία στο αίμα μας: το ουρικό οξύ.
Τι είναι;
Το ουρικό οξύ είναι προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών, δηλαδή των πρωτεϊνών στον πυρήνα των ανθρώπινων κυττάρων, και φυσιολογικά κυκλοφορεί στο αίμα. Το ουρικό οξύ υπό φυσιολογικές συνθήκες αποβάλλεται από τον οργανισμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως ο μηχανισμός αποβολής του ουρικού οξέος δε λειτουργεί σωστά με αποτέλεσμα τα επίπεδά του στο αίμα να αυξάνονται. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως υπερουριχαιμία. Η υπερουριχαιμία είναι παθολογική πρόδρομος κατάσταση της ουρικής αρθρίτιδας και ευθύνεται για το 5-10% των ουρολίθων.
Οι φυσιολογικές τιμές του ουρικού οξέος στο αίμα κυμαίνονται:
| ΑΝΔΡΕΣ | 3,5 – 7,2 mg/dl |
| ΓΥΝΑΙΚΕΣ | 2,6 – 6,0 mg/dl |
| ΠΑΙΔΙΑ | 2,0 – 5,5 mg/dl |
Επειδή δε το ουρικό είναι δυσδιάλυτο στο νερό, η υπερουριχαιμία έχει ως αποτέλεσμα να εναποτίθενται κρύσταλλοι ουρικού νατρίου σε διάφορα σημεία του σώματος και κυρίως στις αρθρώσεις (ουρική αρθρίτιδα ή ποδάγρα) αλλά και σε διάφορα όργανα, όπως στα νεφρά, όπου προκαλούνται νεφρικές βλάβες. Η ουρική αρθρίτιδα, σε οξεία ή χρόνια μορφή, εμφανίζεται μετά την ηλικία των 35 ετών και προσβάλει κυρίως τους άνδρες. Χαρακτηρίζεται από ξαφνικό και οξύ πόνο που συνήθως εντοπίζεται στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού. Είναι χαρακτηριστικό ότι η υπερουριχαιμία δεν οδηγεί πάντα σε ουρική αρθρίτιδα, ενώ η υπερουριχαιμία πάντα προηγείται της ουρικής αρθρίτιδας.
Αίτια εμφάνισης ουρικού οξέος
Κύρια αίτια των παραπάνω αποτελούν:
- Γενετικοί προδιαθεσικοί παράγοντες
- Υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος και τροφών πλούσιων σε πουρίνες
Στην περίπτωση του ουρικού οξέος τα τρόφιμα χωρίζονται σε 3 κατηγορίες:
- Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες. Συστήνεται η πλήρης αποφυγή των τροφίμων αυτών.
- Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα τρόφιμα με μέτριο περιεχόμενο πουρινών. Η χρήση αυτών των τροφίμων πρέπει να γίνεται με προσοχή.
- Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι τροφές που μπορούν να καταναλώνονται ελεύθερα από άτομα που πάσχουν από ουρικό οξύ. Προσοχή χρειάζεται εάν συνυπάρχουν άλλες παθήσεις.
Στους κάτωθι πίνακες φαίνονται τα τρόφιμα ομαδοποιημένα ανάλογα με το περιεχόμενο τους σε πουρίνες.
Ομαδοποίηση τροφίμων σύμφωνα με το περιεχόμενο τους σε πουρίνες
Ομάδα 1: Τρόφιμα με υψηλό περιεχόμενο πουρινών (100-1000 mg ανά 100g τροφίμου)
Αντσούγια Αυγοτάραχο (ψαριών)
Μυαλά Ζύμες
Πέρδικα Κολιός, Σκουμπρί
Γλυκάδια Σαρδέλες
Νεφρά Ρέγγα
Καρδιά Μύδια, Χτένια
Συκώτι Σάλτσα από κρέας
Αμύγδαλα Τηγανητά
Ζωμός κρέατος, ψαριού, κοτόπουλου
Συνίσταται η αποφυγή των τροφίμων από ασθενείς με οξεία και χρόνια ουρική αρθρίτιδα
Ομάδα 2: Τρόφιμα με μέτριο περιεχόμενο πουρινών (9-100 mg ανά 100g τροφίμου)
Κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, κατσίκι)
Ψάρια (εκτός ομάδας 1)
Οστρακοειδή
Πουλερικά Σπαράγγια
Φασόλια Φακές
Αρακάς Μανιτάρια
Σπανάκι Ντομάτα
Μόνο 60-90 γραμ. κρέατος ή πουλερικών ή ψαριών ή οστρακοειδών και ½ φλιτζάνι οσπρίων
Ομάδα 3: Τρόφιμα με αμελητέο περιεχόμενο πουρινών
Ψωμί και άλλα δημητριακά
Γάλα και τα προϊόντα του
Όλα τα φρούτα- χυμοί (προσοχή στο αβοκάντο*)
Όλα τα λαχανικά (που δεν έχουν αναφερθεί πριν)
Καφές, τσάι, κακάο
Σοκολάτα (με μέτρο)
Αλάτι, καρυκεύματα
Παγωτό, ζελές, μαρμελάδα (με μέτρο)
Ελαιόλαδο (με μέτρο)
Ζάχαρη και γλυκά (με μέτρο)
Τουρσιά
Ελιές
Βούτυρο- Μαργαρίνη (με μέτρο)
Ξύδι
Μέλι
Αναψυκτικά
Ξηροί καρποί (με μέτρο)
Αυγό
* είναι πλούσιο σε λίπος
Επιτρέπεται η κατανάλωσή τους καθημερινά πιο ελεύθερα
Γενικές συμβουλές
Για πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας και την πρόληψη των προαναφερθέντων παθολογικών καταστάσεων συνίστανται:
- Η απώλεια βάρους, εφ’ όσον είναι επιθυμητό από το γιατρό ή το διαιτολόγο.
- Η πρόσληψη γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά.
- Η τήρηση δίαιτας χαμηλή σε πουρίνες, ύστερα από εντολή γιατρού και σε συνεργασία με το διαιτολόγο.
- Η αποφυγή κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών και ιδιαίτερα μπύρας και λικέρ. Αντίθετα επιτρέπεται η λήψη 1-2 ποτήρια κρασιού την ημέρα.
- Η κατανάλωση πολλών υγρών (νερό, χυμοί) κατά τη διάρκεια της ημέρας για την αποβολή του ουρικού οξέος με τα ούρα.
Ενδεικτική διατροφή για άτομα με ουρικό οξύ
ΠΡΩΙΝΟ
1 φέτα ψωμί με 2 κγλ μέλι (ΧΩΡΙΣ ΒΟΥΤΥΡΟ)
ή 1 κουλούρι
ΠΡΟΓΕΥΜΑ
1 φλ γάλα 1,5% + 2 φρυγανιές
ή 3 κρακεράκια + 30 γρ τυρί
ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ
- ψάρι + 2 πατάτε βραστές + σαλάτα + 1 κγλ ελαιόλαδο
- μακαρόνια + 3 κσ κιμά + 3 κσ τυρί + σαλάτα + 1 κγλ ελαιόλαδο
- πιλάφι + 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2% + σαλάτα + 1 κγλ ελαιόλαδο
- κοτόπουλο + πατάτες στο φούρνο + σαλάτα + 1 κγλ ελαιόλαδο
- όσπρια + 1 φρυγανιά + 60 γρ τυρί άπαχο
- πατάτες λαδορίγανη + 60 γρ τυρί άπαχο + 1 φέτα ψωμί 30 γρ + σαλάτα + 1 κγλ ελαιόλαδο
- 2 αυγά + 2φέτες ψωμί + τυρί + σαλάτα + 1 κγλ ελαιόλαδο
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ
2 φρούτα
ή
1 φέτα ψωμί + 1 φέτα τυρί τοστ
ΒΡΑΔΙΝΟ
| 1 φλ ρυζότο30 γρ τυρί | 1 τοστ (2πλο τυρί) | 180 γρ πατάτα βραστή30 γρ τυρί1 φέτα ψωμί | 2 φέτες ψωμί60 γρ τυρί |
| μακαρόνια2 κς τυρί | 1 καλαμάκι κοτόπουλο1 φέτα ψωμί1 πιάτο σαλάτα2 κγλ ελαιόλαδο | 1 γιαούρτι 2%1 κς μέλι2 φρούτα | 1 πιάτο σαλάτα4 κγλ ελαιόλαδο1 φέτα ψωμί60 γρ τυρί άπαχο |
Σημείωσεις:
Οι ποσότητες διαφοροποιούνται ανάλογα με τις προσωπικές ανάγκες του ατόμου
Προσοχή χρειάζεται στις επιλογές τροφών εάν συνυπάρχουν και άλλες παθήσεις
Πυραμίδα Διατροφής
